CHANAKYA NA NITISUTRO

કે. કા. શાસ્ત્રી દ્વારા સંપાદિત “ચાણક્યના નીતિસૂત્રો“ એ ગુજરાતી સાહિત્યનું એક મહત્ત્વપૂર્ણ પુસ્તક છે, જે પ્રાચીન ભારતના મહાન રાજનીતિજ્ઞ, તત્વજ્ઞાની અને અર્થશાસ્ત્રી ચાણક્યના અમૂલ્ય નીતિસૂત્રોનો સંગ્રહ રજૂ કરે છે. ચાણક્ય, જે કૌટિલ્ય અથવા વિષ્ણુગુપ્ત તરીકે પણ ઓળખાય છે, તેઓ મૌર્ય વંશના પ્રથમ સમ્રાટ ચંદ્રગુપ્ત મૌર્યના ગુરુ અને મુખ્યપ્રધાન હતા. તેમનો પ્રખ્યાત ગ્રંથ ‘અર્થશાસ્ત્ર‘ રાજ્ય સંચાલન અંગે વિસ્તૃત માર્ગદર્શન આપે છે, અને આજે પણ તે એક સંદર્ભ ગ્રંથ તરીકે માન્ય છે. “ચાણક્યના નીતિસૂત્રો” તેમની આ જ્ઞાનસમૃદ્ધિનો એક ભાગ છે, જેમાં જીવન, વ્યવહાર, રાજનીતિ, સંબંધો અને સુખ પ્રાપ્ત કરવા અંગેના સિદ્ધાંતોનું સંકલન કરવામાં આવ્યું છે. આ પુસ્તક આદર્શ પ્રકાશન દ્વારા પ્રકાશિત થયું છે અને આશરે ૧૫૦ પાના ધરાવે છે (પ્રકાશન અને આવૃત્તિ પ્રમાણે પાનાની સંખ્યા અલગ હોઈ શકે છે), જેનું ISBN 9789352380190 (૨૦૧૮ ની આવૃત્તિ મુજબ) છે.

આ પુસ્તકના સંપાદક કે. કા. શાસ્ત્રી (કેશવરામ કાશીરામ શાસ્ત્રી) પોતે એક બહુશ્રુત વિદ્વાન, સંશોધક અને અનુવાદક હતા. તેમનો જન્મ ૨૮ જુલાઈ, ૧૯૦૫ ના રોજ માંગરોળ (જૂનાગઢ) માં થયો હતો અને તેમનું અવસાન ૯ સપ્ટેમ્બર, ૨૦૦૬ ના રોજ થયું. મેટ્રિક સુધીનો જ ઔપચારિક અભ્યાસ હોવા છતાં, તેઓ ગુજરાતી અને સંસ્કૃત ભાષાના પ્રખર પંડિત હતા અને “ડોક્ટરેટ” (Ph.D.) માટેના માન્ય ગાઈડ પણ હતા. તેમણે આશરે ૨૪૦ જેટલાં પુસ્તકો અને ૧૫૦૦ થી વધુ લેખોનું સર્જન કર્યું છે. તેમને “બ્રહ્મર્ષિ”, “વિદ્યાવાચસ્પતિ” અને “મહામહિમોપાધ્યાય” જેવા ઉપનામોથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા, અને ૧૯૫૨ માં તેમને રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક તથા ૧૯૭૬ માં પદ્મશ્રીનો ખિતાબ પણ એનાયત થયો હતો. “ચાણક્યના નીતિસૂત્રો” જેવા અનેક મહાન ગ્રંથોનું સંપાદન અને અનુવાદ કરીને તેમણે ગુજરાતી સાહિત્યમાં અમૂલ્ય યોગદાન આપ્યું છે.

“ચાણક્યના નીતિસૂત્રો” પુસ્તકનું મહત્ત્વ એ છે કે તે ચાણક્યના શાશ્વત જ્ઞાનને ગુજરાતી ભાષામાં સુલભ બનાવે છે. ચાણક્યના નીતિસૂત્રો આજે પણ એટલા જ પ્રસ્તુત છે જેટલા તે હજારો વર્ષો પહેલાં હતા. આ પુસ્તક વાચકોને જીવનના વિવિધ પાસાંઓમાં, જેમ કે સુખની સાચી વ્યાખ્યા, સંપત્તિ અને સત્તાનું મહત્ત્વ, સંબંધોનું સંચાલન, અને નૈતિક મૂલ્યોનું પાલન કેવી રીતે કરવું તે અંગે માર્ગદર્શન પૂરું પાડે છે. તે વ્યક્તિગત અને સામાજિક ઉન્નતિ માટે પ્રેરણાદાયક અને વ્યવહારુ સૂચનો પ્રદાન કરે છે, જેના કારણે તે દરેક ગુજરાતી વાચક માટે એક અમૂલ્ય ગ્રંથ બની રહે છે.