DHARMATMAONA CHARITRO

"ગિજુભાઈ બધેકા (૧૮૮૫-૧૯૩૯) ભારતીય શિક્ષણ જગતના એક ક્રાંતિકારી અને બાળકોના સાચા મિત્ર હતા, જેઓ 'મૂછાળી મા' ના હુલામણા નામથી પણ જાણીતા છે. તેમનું પૂરું નામ ગિરિજાશંકર ભગવાનજી બધેકા હતું. તેમણે પરંપરાગત શિક્ષણ પદ્ધતિઓની મર્યાદાઓને પાર કરીને બાળકેન્દ્રી શિક્ષણનો પાયો નાખ્યો. ૧૯૨૦માં દક્ષિણામૂર્તિ બાલમંદિર, ભાવનગરની સ્થાપના કરીને તેમણે મોન્ટેસરી પદ્ધતિને ભારતીય સંદર્ભમાં અપનાવી અને વિકસાવી. ગિજુભાઈ માનતા હતા કે શિક્ષણ આનંદમય હોવું જોઈએ અને બાળકને તેની રુચિ મુજબ શીખવાની સ્વતંત્રતા મળવી જોઈએ. તેમના પુસ્તકો જેવા કે 'દિવાસ્વપ્ન', 'બાળકોનો બીરબલ', 'બાલ શિક્ષણ' અને 'ધર્માત્માઓના ચરિત્રો' આજે પણ શિક્ષણશાસ્ત્રીઓ અને વાલીઓ માટે પ્રેરણાદાયક છે. તેમણે બાળકોના મનોવિજ્ઞાનને સમજીને રમતો, પ્રવૃત્તિઓ અને વાર્તાઓ દ્વારા શિક્ષણ આપવાનો અભિગમ અપનાવ્યો. ગિજુભાઈનું કાર્ય માત્ર શિક્ષણ પદ્ધતિ પૂરતું સીમિત નહોતું, પરંતુ તેમણે બાળકોના ચારિત્ર્ય નિર્માણ અને નૈતિક મૂલ્યોના સિંચન પર પણ ભાર મૂક્યો. તેમનું જીવન અને કાર્ય ભારતમાં આધુનિક બાળ શિક્ષણ માટે પથદર્શક બની રહ્યા."