CHHA VIGHA JAMIN

છ વીઘાં જમીન એ ઓડિયા સાહિત્યના આદ્યકવિ અને આધુનિક નવલકથાના પિતામહ ગણાતા ફકીરમોહન સેનાપતિ દ્વારા લિખિત એક ક્લાસિક નવલકથા છે. આ કૃતિનો ગુજરાતી અનુવાદ રેણુકા સોની દ્વારા થયો છે. આ પુસ્તક સૌપ્રથમ ૧૮૯૭માં પ્રકાશિત થયું હતું અને તે ઓડિયા સાહિત્યમાં પહેલી આધુનિક નવલકથા તરીકે ગણાય છે.

નવલકથાની કથા એક ખેડૂત દંપતી, ભગિયા અને તેની પત્ની સારિયાની આસપાસ કેન્દ્રિત છે, જેમની પાસે એક નાનો જમીનનો ટુકડો, એટલે કે છ વીઘાં અને આઠ ગુંઠા (છ વીઘાં જમીન) હોય છે. આ જમીન તેમના જીવનનો એકમાત્ર આધાર હોય છે. વાર્તામાં એક શક્તિશાળી અને લાલચુ જમીનદાર રામચંદ્ર મંગરાજ કેવી રીતે કપટ અને ધૂર્તતાનો ઉપયોગ કરીને આ ગરીબ દંપતીની જમીન છીનવી લે છે, તેનું કરુણ અને વાસ્તવવાદી ચિત્રણ કરવામાં આવ્યું છે.

છ વીઘાં જમીન એ ફક્ત એક વાર્તા નથી, પરંતુ તે બ્રિટિશ શાસન દરમિયાન ઓરિસ્સાના ખેડૂતોના શોષણ, સામાજિક અન્યાય અને ધનિક-ગરીબ વચ્ચેના તફાવતનું એક સચોટ દસ્તાવેજીકરણ છે. ફકીરમોહન સેનાપતિએ તેમની વાર્તા દ્વારા સમાજની કઠોર વાસ્તવિકતા, ન્યાયતંત્રની ખામીઓ અને લોભની ભયાનકતાને ઉજાગર કરી છે. આ નવલકથા માનવીય કરુણા, અમાનવીયતા અને સામાજિક પરિવર્તન પર એક ગહન ટિપ્પણી છે.