AADHUNIK KAVITA PRAVAH

"જયંત પાઠક (૨૦ ઓક્ટોબર ૧૯૨૦ - ૧ સપ્ટેમ્બર ૨૦૦૩) એક જાણીતા ગુજરાતી કવિ, વિવેચક અને સંસ્મરણ-લેખક હતા. તેમનો જન્મ પંચમહાલ જિલ્લાના ગોઠ ગામમાં થયો હતો. તેમના જીવન પર તેમના ગામના વન્ય અને પ્રકૃતિમય વાતાવરણનો ઊંડો પ્રભાવ હતો, જે તેમની કવિતાઓમાં સ્પષ્ટપણે જોવા મળે છે. તેમણે ૧૯૪૩માં સુરતની એમ.ટી.બી. આર્ટસ કૉલેજમાંથી બી.એ. અને ૧૯૪૫માં વડોદરા કૉલેજમાંથી એમ.એ.ની પદવી મેળવી હતી. બાદમાં તેમણે ગુજરાતી કવિતા પર પીએચ.ડી. પણ કર્યું હતું. તેમણે થોડો સમય શિક્ષક અને પત્રકાર તરીકે પણ કામ કર્યું, પરંતુ ૧૯૫૩થી તેઓ સુરતની એમ.ટી.બી. આર્ટસ કૉલેજમાં ગુજરાતીના પ્રાધ્યાપક તરીકે જોડાયા અને ૧૯૮૦માં નિવૃત્ત થયા. જયંત પાઠકની કવિતામાં વતન, પ્રકૃતિ, શૈશવની યાદો અને શહેરના જીવન પ્રત્યેની બેચેનીનો ભાવ પ્રબળતાથી પ્રગટ થાય છે. તેમની કાવ્યયાત્રા 'મર્મર' (૧૯૫૪) થી શરૂ થઈ હતી અને 'શૂળી ઉપર સેજ' (૧૯૮૮) જેવા અનેક સંગ્રહો દ્વારા વિકસી. તેમની આત્મકથાત્મક કૃતિ 'વનાંચલ' (૧૯૬૭) અત્યંત લોકપ્રિય થઈ હતી, જેમાં તેમના બાળપણના સંસ્મરણોનું ભાવસભર આલેખન છે. આ કૃતિ માટે તેમને નર્મદ સુવર્ણચંદ્રક મળ્યો હતો. તેમને ગુજરાતી સાહિત્યમાં તેમના યોગદાન બદલ ઘણા પુરસ્કારો મળ્યા હતા, જેમાં કુમાર સુવર્ણચંદ્રક, રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક, અને સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કારનો સમાવેશ થાય છે. તેઓ ૧૯૯૦-૯૧માં ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના પ્રમુખ પણ રહ્યા હતા. જયંત પાઠક તેમની આગવી શૈલી, નવા પ્રતીકો અને જીવનની ઊંડી સમજને કારણે ગુજરાતી સાહિત્યના આધુનિક કવિઓમાં એક વિશિષ્ટ સ્થાન ધરાવે છે."